Wina z odmiany primitivo, z wielkim powodzeniem uprawiane w słonecznej Apulii znakomicie smakują zimową porą. Szczególnie kiedy za oknem jest szaro, buro i ponuro, czasami wręcz mroźnie. Podczas degustacji, przynajmniej mentalnie, przenoszą za sprawą swego charakteru do miejsc skąpanych w słońcu. Obszary, z których pochodzą wina włoskie z tej odmiany, naprawdę należą do ciepłych i słonecznych, dlatego że są to warunki stawiane przez ten szczep winogrodnikom noszącym się z zamiarem jego uprawy.
Primitivo w winnnicy
Nazwa tej odmiany nawiązuje do wczesnego dojrzewania winogron (primativus – wcześnie dojrzewający). Cecha ta wyklucza z potencjalnych miejsc uprawy tej odmiany tereny narażone na wiosenne przymrozki. Przy umiejętnym podejściu, można z winogron primitivo otrzymać naprawdę świetne wina, ale nie jest to łatwe zadanie. Odmiana ta bowiem bywa mocno kapryśna – daje niewielkie plony, przejawia dużą wrażliwość na suszę, a z drugiej strony na nadmierną wilgoć, wykazuje podatność na pleśń. Inna problematyczna cecha to predyspozycje do zbyt gwałtownego dojrzewania, w efekcie czego otrzymuje się przejrzałe grona o niskiej kwasowości, pozbawione świeżych aromatów. Dlatego też zdarzają się kiepskie wina z primitivo, ale bywa tak także w przypadku wielu innych szczepów.
Cechy wina z odmiany primitivo
Wzorcowe wino primitivo cechuje głęboka barwa, mocne aromaty dojrzałych ciemnych owoców, łagodna, wręcz aksamitna taniczność i najczęściej wysoki poziom alkoholu. Prawdziwym zagłębiem takich win jest Apulia, w szczególności jej południowa część. Najbardziej znana apelacja w kontekście primitivo to DOC Primitivo di Manduria (Menhir Primitivo di Manduria, Gran Maestro Primitivo di Manduria), ale także znakomite, dojrzewane w dębie wina z tej odmiany powstają jako regionalne IGT Salento, czego najlepszym przykładem jest super esencjonalne CalaMuri z Cantine Menhir. Ciekawie też wypadają kupaże primitivo z sangiovese (Gran Maestro Rosso Appassimento) czy, w wersji amerykańskiej, z petite sirah i carignan (Decoy California Zinfandel). Obecnie ta odmiana wina najbardziej kojarzona jest z Apulią i ze Stanami Zjednoczonymi, dokąd zawitało jako zinfandel, z czasem awansując do roli odmiany narodowej. Trochę było zamieszania, jak się okazało, po testach DNA, że zinfandel jest tożsamy z primitivo, a jeszcze więcej, gdy lata pracy ampelografów i enologów wykazały, że szczep ten wcale nie pochodzi z Włoch, tylko z Dalmacji, gdzie jest znany jako tribidrag.
Wina włoskie z odmiany primitivo w większości przypadków nie są przeznaczone do długiego przechowywania, z wyjątkiem tych powstałych z owoców najstarszych krzewów. Wszystkie inne najlepiej jest wypić w ciągu kilku lat, licząc od daty winobrania widniejącej na etykiecie.
Do czego podawać wina ze szczepu primitivo?
Kolejnym atutem win z tej odmiany jest ich wszechstronne zastosowanie kulinarne. Oczywiście znakomicie smakują z mięsami w typie pieczeni jagnięcej, dziczyzny, żeberek wieprzowych czy kiszki. Bardzo dobrym połączeniem jest primitivo i soczewica duszona w winie (z wędzonym bekonem lub bez) oraz posypana parmezanem zapiekanka z cukinii i bakłażana. Primitivo w lżejszej wersji (Claudio Quarta Celebration Primitivo) świetnie smakuje z makaronami z sosami na bazie pomidorów, wędlinami i serami. Dłużej dojrzewane w dębie wina, bujne, wręcz barokowe, takie jak Il Teo Primitivo di Manduria, także wypadają doskonale w połączeniu z grillowanym czerwonym mięsem, wędzonymi wędlinami czy twardymi serami. Mają jeszcze jeden atut – świetnie sprawdzają się w charakterze win medytacyjnych, czyli takich, których nie trzeba koniecznie łączyć z jedzeniem, jako że same w sobie gwarantują szerokie spektrum doznań. Takie Il Teo, w masywnej butelce opatrzonej elegancką etykietą, jest także doskonałym pomysłem na trafiony prezent. Trudno sobie wyobrazić obdarowanego, który kręciłby nosem na taki smakołyk.
Wina włoskie w Polsce
Polski klimat, a w szczególności najbardziej ponury okres w roku trwający od listopada do marca, szczególnie sprzyja konsumpcji win z tej właśnie odmiany. Dobre wina z odmiany primitivo niosą ze sobą radość i optymizm słonecznej, letniej kanikuły, a być może i wspomnienie najwspanialszych chwil spędzonych w jakimś śródziemnomorskim zakątku.
